زیر باران (ابیات و اشعار برگزیده)

پاسخی اجمالی به یک شبهه

تازه از سفر برگشته ام؛ به قول قدیمی تر ها پاسی از شب گذشته است ،آماده می شوم برای خواب ؛ تلگرامی از عزیری می رسد که چرا فردوسی گفته است : " زن و اژدها هردو درخاک به/جهان ،پاک از این هر دو ناپاک به / زنان را ستایی سگان را ستای/که یک سگ به از صد زن پارسای "

خواب آلوده پاسخش می دهم که آقا جان! آدم های فضول از قدیم هم بودند آن ها فکر می کردند بیشتر و بهتر از بزرگان می دانند و حرف های صد تا یک غازشان را لابلای سخن بزرگانی چون فردوسی می گنجانیدند ... اما جدی تر آن که : این ابیات که در داستان سیاوش و در وصف خیانت نامادری وی و سوگلی حرمسرای کاووس یعنی سودابه آمده است از ابیات الحاقی و مجعول شاهنامه است و در نسخه های اصیل و قدیمی وجود ندارد ؛ شاید ناسخی ، هنگام کتابت شاهنامه ، نظری را که خود درمورد زنان داشته است به نظم درآورده و به کتاب فردوسی افزوده است در روزگارانی که صنعت چاپ نبود و باسوادانی که خواندن و نوشتن می دانستند اندک بودند کار تکثیر و نسخه برداری از کتاب به نساخ سپرده می شد ناسخان هم در کار نوشتن پر اشتباه بودند مثلا اگر کلمه یا جمله ای را نمی توانستند بخوانند واژه یا عبارتی از خود  جایگزین آن می کردند یا اقدام به خذف و اضافه متن می نمودند و بدین گونه است که امروز نسخه های متعدد ازیک اثر واحد داریم .

فردوسی در جای جای شاهنامه ، زن ، به ویژه زن ایرانی را ستوده است ؛ اوج این ستایش را در توصیف همسر خویش ، در آغاز داستان بیژن و منیژه می بینیم :

برافروخت رخشنده شمع و چراغ

...

به نو بهاران بستای ابر گریان را

که از گریستن اوست این زمین ، خندان       رودکی

بهار آمد ازگلستان گل چنیم

ز روی زمین شاخ سنبل چنیم                   فردوسی

افسوس که نامه جوانی طی شد

و آن تازه بهار زندگانی دی شد

آن مرغ طرب که نام او بود شباب

افسوس ندانم که کی آمد کی شد            خیام

دوست بازآمد و دشمن به مصیبت بنشست

بادنوروز ، علی رغم خزان بازآمد                        سعدی

آدمی نیست که عاشق نشود وقت بهار

هر گیاهی که بهنوروزنجنبد حطب‌ست               سعدی

کامجویان را ز ناکامی چشیدن چاره نیست

بر زمستان صبر باید طالب نوروز را                       سعدی

ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی

از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی            حافظ

سخن در پرده می‌گویم چو گل از غنچه بیرون آی

که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی         حافظ

ابر آذاری برآمد بادنوروزی وزید

وجه می می‌خواهم و مطرب که می‌گوید رسید      حافظ

نوروزرخت دیدم خوش اشک بباریدم

نوروزو چنین باران باریده مبارک باد                              مولوی

همه ساله بخت تو پیروز باد

شبان سیه بر تونوروزباد                                  فردوسی

به چندین فروغ و به چندین چراغ

بیاراسته چون به نوروز باغ                                                     فردوسی

بهاری داری از وی بر خور امروز

که هر فصلی نخواهد بودنوروز                            نظامی

تا توانم چو بادنوروزی

نکنم دعوی کهن دوزی                                       نظامی

دولت نوروز نپاید بسی

حمله و تاراج خزان در قفاست                         پروین اعتصامی

دل عطار چون گلنوروز

تازگی می‌دهد ز شبنم  عشق                         عطار نیشابوری